پيشگيري از بروز مسموميت با شوینده ها و ضدعفونی کننده های خانگی

  پیش از شروع تعطیلات نوروز بر اساس سنتی قدیمی، نظافت و شستشوی خانه ها آغاز می شود.باید توجه داشت که استفاده نابجا و بدون آگاهی از مواد شوینده و پاک کننده های شیمیایی می تواند خطرات جبران ناپذیری را ایجاد نماید. باید در هنگام نظافت و خانه تکانی منزل، با رعایت اصول پیشگیری، مراقب مسموميت با فرآورده‌های شوینده و ضدعفونی کننده‌ها بود.

مسمومیت با شوینده‌های خانگی در سال‌های اخیر روند رو به افزایشی داشته است و نزدیک به 16 درصد از کل مسمومیت با مواد شیمیایی را شامل می‌شوند.

**هنگام استفاده از انواع فرآورده‌های شوینده و ضدعفونی کننده‌ها بايد اصول ايمني زیر را در نظر گرفت:

• همیشه در هنگام استفاده از فرآورده هاي شيميايي و شوینده حتما در نور كافي برچسب روي بسته بندي را مطالعه نموده سپس مصرف نمائيد.
• استفاده از مواد شیمیایي در تاریكي و بدون مطالعه و آگاهي از نحوه استفاده آنها مي‌تواند خطرناک باشد.
• ایمن‌سازی منازل در مقابل عوامل بروز مسمومیت ها خصوصا ترکیبات شوینده خانگي بسیار حائز اهمیت است.
• استفاده نابجا و بدون آگاهي از مواد شوینده و پاک کننده‎های شیمیایي مي‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری بر سلامت وارد کند.
• ‏از قرار دادن مواد شوینده، ضدعفونی کننده و الکل در کمدهای زیر ظرف‌شویی اجتناب نمایید. خطر مسمومیت در کودکان نوپا و ‏کنجکاو از ‏این طریق بسیار بالا است. ‏
• محصولات شيميايي و شوينده را هميشه در ظرف اصلي آن نگهداري کنيد. هيچ گاه اين مواد را در ظرف مواد خوراکي ( مانند بطري نوشابه ) نگهداري نکنيد، ممكن است کودکان و سالمندان به اشتباه این مواد را خورده و دچار مسمومیت شدید شوند.
• بازکردن پنجره‌ها یکی از اصول مهم و اولیه در استفاده از شوینده‌ها می‎باشد.
• سیاری از این ترکیبات مانند وایتکس (مواد با پایه کلر)، جوهر نمک و ... بخارات سمی ایجاد می کنند که به مخاط دهان، بینی و ریه صدمه می زنند.در هنگام استفاده از این مواد، پنجره ها را باز كنيد تا هوا به خوبي در محيط جريان داشته باشد.
• در زمان نظافت سطوح و استفاده از ترکیبات شوینده و پاک کننده از دستکش لاستیکی، کفش جلوبسته و درصورت امکان، ماسک استفاده نمایید. باید توجه داشت ماسک تنفسی معمولی هیچگاه جلو بخارات متصاعد شده از شوینده‌ها و مواد شیمیایی را نمی‌تواند بگیرد و نباید به صرف داشتن ماسک، خود را در معرض استنشاق بخارات مواد شیمیایی قرار دهید.
• مخلوط کردن مواد شيميايي و شوینده های خانگی مانند جوهر نمك(جرم بر و لوله بازکن) و مواد سفيد كننده، لک بر بسیار خطرناک می باشد و گازهاي ناشي از اين ترکیبات بسيار سمي و خفه كننده مي باشند.
• برخي افراد که از این خطر اطلاعی ندارند، تصور مي‌کنند با اختلاط مواد سفیدکننده و جرم گیر، اثرات پاک کنندگي آن را افزایش مي دهند. این در حالي است که گاز خطرناک حاصل از این ترکیب، به مسمومیت تنفسي شدید و حتي صدمات برگشت ناپذیر در ریه منجر می شود.
• بنابراین به هیچ عنوان انواع ترکیبات و پودرها و مواد مایع شوینده، جرمگیر و سفیدکننده نباید با هم مخلوط شوند.
• در هنگام استفاده از محلول‌های با پایه الكلي توجه شود که این فرآورده‌ها به دلیل قابلیت تبخیر سریع آتش زا هستند و باید از نگه داری آنها در کنار شعله آتش خودداری کرد.
• حتي توصیه شده است در هنگام ضدعفوني تلفن همراه، گوشي خود را ابتدا خاموش و سپس سطح آن را با محلول الكلي ضدعفوني نمایید.
• هنگامي که دست و سطوح به محلول الكلي آغشته شد، باید صبر کنید تا خود به خود خشک شود.
• استفاده از پاک کننده‌هایي مانند جوهر نمك، مواد شوينده و لكه بر، لوله بازکن، لاک پاک کن، سموم حشره كش و جونده كش (مانند مرگ موش)، تينر، ضديخ، بنزين و نفت خطرناک بوده و این مواد در صورت بلعيده شدن و تماس با پوست و چشم و يا در صورت تنفس، بسیار سمي هستند.
• ‏‏‏در صورت تماس اتفاقی پوست و يا چشم با مواد شیمیایی و شوینده برای درمان هرچه سریع‌تر آن محل را با آب فراوان شست‌وشو دهید و در صورت برطرف نشدن عوارض موضعی یا بروز علائم سوختگی، تورم، سوزش و خارش، هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کنید.
• هرگز از مواد قليايي و يا اسيدي جهت خنثي سازي استفاده نكنيد.
• در صورت بلع مواد با خاصيت خورندگی مانند اسيدها و قلياها، هرگز بيمار را وادار به استفراغ نكنيد. اين كار می‌تواند سبب وخيم شدن وضع بيمار گردد.
• ‏قبل از دور انداختن ظروف حاوي مواد شيميايي و شوينده داخل ظرف زباله، آن را آبكشي نماييد.‏
• در صورتيكه نزدیکان شما ماده اي غير خوراكي و سمی را بلعيد و یا بخارات آن را استنشاق نمود، با مركز اورژانس 115 و يا مركز اطلاع رساني داروها و سموم 190 تماس بگيريد.

** مركز اطلاع رساني داروها و سموم معاونت غذا ودارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد  (DPIC) از ساعت 8 تا 20 و با شماره تلفن 190، داخلی3 –کد 2، عهده دار ‏پاسخگويي به سوالات ‏دارويي و موارد مسموميت به صورت تلفني مي باشد.

روابط عمومي معاونت غذا و دارو

دانشگاه علوم پزشکي مشهد